Voor de meeste vogelsoorten is het broedseizoen achter de rug. De jongen zijn uitgevlogen en de trek naar het zuiden is op gang te komen. Enkelingen zijn echter nog volop bezig met de broedzorg. Bijvoorbeeld de boomvalken die in Baarn hun nest hebben gekozen in de top van een Douglasspar, en die de zorg hebben over twee hongerige jongen van enkele weken oud. Op 14 augustus zijn deze jongen geringd door Harry de Rooij. Het nest ligt op ca 30 meter hoogte bij een villa. Dit zegt iets over de omvang van de tuinen aldaar, en laat ook zien dat boomvalken de nabijheid van mensen niet schuwen, integendeel ze kunnen er enige veiligheid vinden tegen predatoren als haviken en marters. Het nest, dat was opgespoord door boomvalk-expert Hanneke Sevink, is enkele dagen eerder met behulp van een drone geïnspecteerd om te beoordelen of de kuikens al de ringbare leeftijd bereikt hebben. De beelden lieten zien dat de jongen ongeveer 12 dagen waren en dus bijna groot genoeg zijn om een ring te krijgen. Ruim 30 meter is een behoorlijke klim, maar de zijtakken van de spar geven Harry voldoende steun om in een kwartiertje de nestkom bovenin te bereiken. Het valkenpaar krijgt in de gaten wat er aan de hand is en beginnen vanuit een boom aan de andere kant van de weg luid te alarmeren. Als Harry de top heeft bereikt, wordt het protest nadrukkelijker en begint een valk met felle duikvluchten Harry met zijn klauwen te attaqueren. Haast is geboden. Harry neemt snel een foto, tilt de twee kuikens uit de nestkom en stopt ze in een zak die hij voorzichtig af laat dalen naar het ringteam van Hanneke dat op de grond staat te wachten. Hier worden ze gemeten en krijgen een aluminium en een kleurring met een cijfer-lettercode.

De kuikens ondergaan de handelingen gelaten. Zo nu en dan protesteren ze licht en laten een kjiekjie roep horen die veel lijkt op die van hun alarmerende ouders.

Hanneke Sevink

Harry de Rooij

De villabewoners krijgen nog even de gelegenheid om hun tuinvogels vast te houden en daarna gaan de kuikens snel in de zak naar boven waar Harry in de tussentijd geduldig heeft gewacht. Hij zet de ze weer terug in het nest, zodat de ouders de broedzorg weer op zich kunnen nemen.

De bewoners van de villa met hun tuinvogels

Je kunt je afvragen waarom boomvalken zo laat starten met broeden. Misschien omdat ze van verkomen? Ze overwinteren in Afrika, maar veel minder behendig vliegende Afrikagangers, zoals de rietzanger arriveren al in april in Nederland, dus daar kan het niet aan liggen. Waarschijnlijker is het dat het met het prooiaanbod heeft te maken: boomvalken jagen veel op kleine (zang-)vogels. En het is dus praktisch om de timing van de broedcyclus af te stemmen op de periode dat er veel jonge (onervaren!)zwaluwen en andere kleine vogels rondvliegen, en dat is pas laat in het voorjaar. Afgezien hiervan heeft de boomvalk ook een huisvestingprobleem. Hij kan zelf geen nest maken, en is aangewezen op nesten van andere soorten. Met name kraaiennesten zijn geschikt, maar deze zijn niet ruim voorhanden. Nieuwe nesten zijn uiteraard een groot deel van het voorjaar nog bezet. Deze komen pas weer vrij als de jonge kraaien zijn uitgevlogen, meestal eind mei/ begin juni. Een boomvalk zal dus geduld moeten hebben om zo’n nest over te nemen.

Kortom, het is goed te verklaren waarom de meeste boomvalken pas in juni beginnen te broeden, maar… de valken van het nest in Baarn zijn pas in juli gestart. Hanneke heeft deze vogels hier al in juni rond zien vliegen, dus waarom hebben ze zo lang gewacht met de eileg? Laten we het er maar op houden dat we nog niet alles in de natuur kunnen verklaren. Gelukkig maar.

Harry de Rooij (nestfoto)

Dirk Prop (tekst en overige foto’s)