Onze Eempolders is het beste bewijs dat Nederland zich vanaf de jaren ’90 heeft ontwikkeld tot ganzenland. Enorme hoeveelheden ganzen maken dankbaar gebruik van de graslanden om de winter door te komen. Jan Mooij heeft hier verschillende keren over geschreven en in zijn artikelen naast de ontwikkelingen over de aantallen ook ingegaan op bijvoorbeeld de grasconsumptie. Van de drie meest bekende soorten heeft de brandgans de Eempolders als laatste veroverd en dan ook met duizenden tegelijk.

In de Eempolders zie je altijd wel de grauwe gans, kolgans, brandgans en Canadese gans. Hoewel formeel een eend, nemen we de nijlgans ook mee in dit rijtje. Er zijn meer soorten ganzen die overwinteren en sommige daarvan zijn ongekend houvast. Voor deze soorten moet je de hort op en dat is precies wat er zondag 4 februari op het programma staat. De jaarlijkse ganzenexpeditie waarin we proberen zoveel mogelijk soorten ganzen te zien. 13 deelnemers staan te trappelen bij Bussum Zuid. Wouter heeft als expeditieleider een route uitgestippeld en we gaan mooie plekjes van Nederland zien en als alles meezit, breken we het record en halen we de 10 soorten. De afgelopen jaren zijn we altijd blijven steken op 8 à 9 soorten, de 10 hebben we nog nooit gehaald.

De eerste stop is Hardinxveld-Giessendam. Hier is een roodhalsgans gesignaleerd, zo’n beetje de schaamsoort van de jaarlijkse ganzenexpeditie. Elk jaar wordt deze fraaie gans gesignaleerd, tijdens de ganzenexpeditie is het nog nooit gelukt er een te pakken te krijgen. En ook bij Hardinxveld-Giessendam, wel natuurlijk de nodige brandganzen, kolganzen en een paar nijlganzen maar geen roodhalsgans. Op een afstandje staat verscholen tegen een bomenrand, een Canadese gans. Een kleine canadees roept Wouter opgewekt. De telescopen worden gericht op deze Canadese gans en het geroezemoes begint. In de groep is de nodige twijfel of het inderdaad een kleine canadees is. De gans maakt, als hij zich opricht aan alle twijfel een eind. Ook Wouter is overtuigd.

Jammer dat de roodhalsgans er niet was, op naar de Hoekse Waard, het Oudeland van Strijen. Dit is het walhalla van de brandgans. Overal waar je kijkt, brandgans en ook grote hoeveelheden Canadese ganzen. Dit is al bijzonder, het Oudeland van Strijen is een van de weinige plekken in Nederland waar elke winter een klein aantal dwergganzen te zien is. Leuk, maar hoe pik je die er nu uit. De dwerggans is iets kleiner dan de sterk gelijkende kolgans en goed te herkennen aan een opvallende gele oogrand. Leuk zo’n gids maar daar heb je niets aan als de ganzen op honderden meters afstand, verspreid in groepen staan. Hier werkt de JIZZ, het gebied scannen en letten op gedrag. Ik zie ze wordt er geroepen; een groepje parmantig paraderende ganzen tegen de looprichting van de kolganzen. En jawel hoor, het zijn duidelijk dwergganzen, de witte bles loopt ver door op het voorhoofd, een klein roze-achtig snaveltje. We proberen iets dichter bij te komen, rijden en paar honderd meter verder en de dwergganzen lijken verdwenen. Het duurt even en dat hebben we de ongeveer 15 dwergganzen weer in beeld.

Vanuit de auto zien we een slechtvalk jagen op een groep spreeuwen. De slechtvalk heeft pech en strijkt uitgeput neer op een hoogspanningsmast. Een groep kramsvogels rust uit in een boom. Het belooft de komende week kouder te worden en we zullen vandaag nog vaker groepen kramsvogels tegenkomen, waarschijnlijk op de vlucht voor de naderende vorst.
 
Van de Hoekse Waard is het een klein eindje naar Flakkee waar we rietganzen hopen te zien. De teller staat op 6, we hebben nog wel wat te gaan. Op Flakkee is het nodige te doen, alleen de rietganzen laten zich niet zien. Wellicht komen we die later nog wel tegen. Eerst op zoek naar de kleine rietgans. De kans hierop is het grootst bij Schipluiden. Vol goede moed trekken we via Rotterdam richting Delfland. Van de snelweg zien we al groepen ganzen. Deze zijn echter onbereikbaar met de auto. Een eindje voorbij Schipluiden zien we een groep ganzen, een beetje grijzig en zeker geen grauwe of kolgans. We schieten een doodlopende weg in en richten al rijdend de kijker op de groep ganzen. Dit zouden ze wel eens kunnen zijn.

Weer doet de JIZZ en een beetje wishfull birding zijn werk. Als we dichterbij komen, staan we voor een groep van 450 kleine rietganzen. Door de telescoop zijn ze helemaal goed te zien. Een enkele rietgans werkt mee en springt op om zo zijn roze poten te laten zien. De licht blauwgrijze veren en korte snavel zijn goed te zien. We nemen de tijd om deze ganzen goed te bestuderen.

De middag vordert en het is tijd voor krijgsberaad. What’s next. Op de terugweg kunnen we nog naar de lek bij Culemborg. Daar wordt al sinds een tijdje een ross gans gemeld. Een paar jaar geleden zat er een bij fort Kijkuit, behalve tijdens de ganzenexpeditie. Toen was de Ross gans gevlogen. Mooi dat we dit jaar een herkansing krijgen. Bij Houten gaan we de snelweg af en volgen we de lek richting Culemborg. In het veld weer een enorme groep kramsvogels, waar we even voor stoppen.

Bij het veer naar Culemborg zien we een paar andere vogelaars die melden dat de Ross gans, opgeschrikt door een boot van de politie, net op de wieken is gegaan. Zouden we dan weer pech hebben? We geven de moed niet op en rijden verder. En jawel hoor een paar kilometer verder, onmiskenbaar, een witte gans midden in een groep kol- en brandganzen. Dit moet hem zijn. Zwarte handpennen, dit is zeker geen soepgans. In no time staan er veel meer auto’s langs de kant van de weg, raampjes naar beneden, lenzen naar buiten om deze ‘vriendelijke sneeuwgans’ zo mooi mogelijk vast te leggen.
Gebiologeerd staren we naar de Ross gans en hebben al het andere moois niet echt in de gaten, totdat Poul ‘rietganzen’ roept.

 

Boven ons vliegt een groep rietganzen die een weiland verder neerstrijkt. Wat een afsluiter van de dag. Voldaan rijden we, met de teller op 9, naar Bussum. Volgend jaar een nieuwe expeditie…

Wobbe Kijlstra