Het voorjaar is afgelopen, maar toch kunnen we ook in juli nog verrassende nieuwe territoriale broedvogels ontdekken, zoals Carel de Vink bewees toen hij op 1 juli tijdens een rondje Naardermeer in de gras-/pitrusvelden van de Hilversumse Bovenmeent tussen de zang van de rietzanger, sprinkhaanzanger, rietgors en kleine karekiet plotseling een afwijkend geluid hoorde dat hij al snel wist thuis te brengen: een graszanger. In het Gooi is dit een zeer zeldzame vogelsoort: het gaat om de vierde melding ooit, na waarnemingen in 2007, 2010 en 2015.

De soort heette Waaierstaartrietzanger, maar dit is sinds de laatste herziening afgeschaald naar Graszanger. Blijkbaar hebben de Nederlandse naamgevers een voorkeur voor “gras”, zoals in Grasmus en Graspieper. En bovendien, wat verbeeldt zo’n kapsonelijer met zijn waaierstaart zich wel? Voortaan moet hij als Graszanger door het leven.

De zang van de soort bestaat uit een telkens herhaald ‘dzzip’. Een enkele ‘dzzip’ valt te verwarren met verschillende andere piepende soorten, zoals Graspieper, Boompieper, Grauwe Vliegenvanger, Boomkruiper en zelfs IJsvogel, maar door de voortdurende herhaling met een frequentie van bijna 1 seconde is de zang onmiskenbaar.

Tijdens de zang maakt de vogel ellipsvormige baltsvluchten, waarbij hij ook plotselinge verticale vluchtbewegingen naar boven en beneden kan maken. De Graszanger is een mediterrane soort die standvogel is en die dankzij de opwarming van de aarde langzaam zijn verspreidingsgebied in noordelijke richting uitbreidt. De soort is in Nederland zeer zeldzaam waarbij, niet verwonderlijk, de meeste waarneming uit Zeeland komen. Op de Melkmeent hadden zich op zondagmiddag 2 juli om 14 uur een tiental vogelaars verzameld om de balts van deze Graszanger in levende lijve te bekijken. En met succes, want elke 5 minuten vloog de vogel op vanuit de distel- en grasvegetatie om zijn baltsvluchtje uit te voeren. Na een minuutje of zo viel hij weer in, waarna hij tot ergernis van de fotografen telkens onzichtbaar werd in de dichte vegetatie. 

Het is duidelijk dat de vogel nog geen partner heeft, maar wel de ambitie om deze te bemachtigen.  Het biotoop is ideaal voor de vogel en de kans is groot dat hij ook de komende weken hier aanwezig zal blijven. Op een gegeven moment zal de zang wel inzakken, omdat hij een partner gevonden heeft (of eigenlijk omgekeerd) en met een broedsel begint, of omdat hij verder trekt om te kijken of hij in een ander gebied meer succes heeft. Zolang het nog kan, raad ik iedereen aan om dit bijzondere vogeltje te gaan bekijken vanaf de Melkmeent.

Op waarneming.nl zijn de waarnemingen hier te zien.

Met dank aan Carel voor het ontdekken van de soort.

 

Dirk Prop

Foto graszanger: Arjan Miete