Onlangs is gebleken dat de Vereniging Natuurmonumenten vergevorderde plannen heeft om in de leegstaande boerderij Stadszicht en omgeving in het natuurmonument Naardermeer een nieuw in te richten informatiecentrum te vestigen.  Alle activiteiten van het huidige centrum aan De Visserij worden  verhuisd van dit momenteel kwetsbare vogelgebied naar Stadszicht. Tot hier lijken de plannen blijk te geven van goed natuurbeheer.Toch is sprake van aspecten die zorgen baren en waarbij voorbij gegaan wordt aan de verenigingsdoelstellingen. Die zaken betreffen horeca-exploitatie, de wijze waarop wordt omgegaan met zorg voor verstandelijk gehandicapten, het zigzaggend beleid aan de randen van het natuurgebied, de betekenis van wettelijke bescherming en het verkrijgen van draagvlak bij Gooise natuurorganisaties en overige belanghebbenden.

Publieke toegankelijkheid van natuurgebieden.
Een fundamentele doelstelling van Natuurmonumenten is de bescherming van natuurgebieden ter wille van de natuur en ten behoeve van de mens. Echter, wanneer mensenconcentraties in een natuurgebied worden gestimuleerd leidt het laatste tot een conflicterende situatie, om over de gevolgen voor de natuur nog maar niet te praten. Met name geldt dit voor het beoogde gebied waar de rust wordt opgeofferd van en door bezoekers die de rust juist zoeken. Horeca faciliteiten in een dergelijk gebied dragen in hoge mate bij aan die verstoring. Bij het toegankelijk maken van natuurgebieden zou moeten worden gekozen voor het vermijden van concentraties en niet, zoals Natuurmonumenten van plan is, voor een bundeling van attracties en faciliteiten in het gebied zelf. De vaarexcursies zijn ontstaan omdat ooit het gebied vrijwel alleen per boot toegankelijk was. Momenteel is het gebied mede door uitbreidingen dusdanig ontwikkeld dat de toegankelijkheid voor publiek belangrijk is toegenomen door het rondom aanleggen van paden, vogelhutten en schermen. De noodzaak en wenselijkheid van hoogfrequente vaarexcursies is daardoor drastisch afgenomen. De vraag is dus of daarmee op deze schaal moet worden doorgegaan.
Zorg voor verstandelijk gehandicapten. Een nieuwe doelstelling van Natuurmonumenten?
Onderdeel van de plannen is een horecagelegenheid, bemand door verstandelijk gehandicapten van Philadelphia Zorg. Alleen met de rijkstoelagen voor gehandicapten is, aldus Natuurmonumenten, de zaak renderend te maken. Dit kan tot de conclusie leiden dat Natuurmonumenten niet, zoals gebruikelijk bij zorginstellingen, hiermee als doel integratie en zorg heeft maar realisatie van een horeacabedrijf nastreeft door middel van zorg voor gehandicapten. Dit is een belangrijk verschil met als consequentie dat 15 gehandicapte medewerkers permanent in het natuurgebied moeten wonen en daar woningen voor hen dienen te worden gerealiseerd. Dit deel van het plan zal in hoge mate bijdragen aan de verstoring van een tot nu toe rustig en landelijk deel van het natuurmonument. Er zal sprake zijn van belangrijk hogere verkeersdruk door zorgvragers, begeleiders en overige zorgverlening dan in een gangbare situatie. Dit doet verder afbreuk aan wat in de verenigingsstatuten over het beschermen van stilte in de gebieden is bepaald.

 

Zigzaggend beleid
Recente aantastingen van het Naardermeer zijn door Natuurmonumenten bevochten. De kwestie A6-A9 is tot dusver succesvol beëindigd met o.a. het argument van aantasting van de randen van het gebied. In de gemeenteraad van Naarden bestreed Natuurmonumenten onlangs het gemeentelijk “knabbelen aan de randen” door de situering van de Calsschool in het buffergebied. En nu is Natuurmonumenten zelf van plan de randen binnen het gebied aan te tasten met vaarattracties en horeca. Het zou interessant zijn te zien hoe de gemeente Naarden, de Provincie NH en de voorstanders van A6-A9 hiermee omgaan.

Wettelijke bescherming en precedentwerking
Het Naardermeergebied geniet bescherming door zwaarbevochten wettelijke bepalingen, in het leven geroepen mede door de niet aflatende inspanningen van Natuurmonumenten. Weliswaar met het oog op een algemene verbetering van het gebied wordt nu beleid ontwikkeld dat getoetst moet worden aan diezelfde bepalingen en ontheffing dient te krijgen van hun beschermende taak. Een dergelijk beleid spreekt zichzelf tegen en kan door precedentwerking wegen doen openen voor toekomstige ongewenste aantastingen.

Draagvlak bij Gooise natuurorganisaties
Natuurmonumenten heeft zover bekend helaas geen pogingen ondernomen de Gooise natuurorganisaties over de plannen te informeren of bij hen draagvlak te verkrijgen. De instelling van een klankbordgroep bij dergelijke ingrijpende maatregelen zou de bovengenoemde consequenties en tegenstellingen tijdig aan het licht hebben gebracht.

Pleidooi
De Vogelwerkgroep Het Gooi e.o. pleit ervoor dat Natuurmonumenten beleid voor het Naardermeer ontwikkelt waarbij beter recht wordt gedaan aan zowel het publiek als de natuur. Draag zorg voor een aantrekkelijke publiekstoegankelijkheid met mate en zonder concentratie van activiteiten, bij voorkeur buiten het natuurgebied. Rationalisering en natuurbeheer gaan hier niet samen. Wanneer daarbij sprake moet zijn van horeca activiteiten dan zijn bestaande alternatieven aan de buitenranden van het gebied voorhanden. Gooise natuurorganisaties en overige belanghebbenden zouden zeker bereid zijn hierbij hun inbreng te leveren in een te vormen klankbordgroep.

Ontwikkelingen bezoekerscentrum Stadszicht Naardermeer
Natuurmonumenten heeft het voornemen om het huidige Naardermeer-informatie en vaarexcursie startpunt bij “de Visserij” te verplaatsen naar de boerderij “Stadszicht”, gelegen in het zuidoostelijk deel van het natuurmonument. (zie kaart) De reden hiervan is de noodzakelijke “herzonering” van het gebied. De huidige vaarexcursies vanuit de Visserij voeren namelijk door het kwetsbare leefgebied van o.a. purperreiger en zwarte stern. Tot zover hebben wij begrip voor de plannen van Natuurmonumenten. Echter, de plannen voor Stadszicht slaan naar onze mening door. De schaal van de activiteiten is zo groot dat hierdoor een tot nu toe rustig en landelijk gedeelte van het natuurmonument ernstig wordt verstoord. Zo wordt Stadszicht voorzien van een restaurant. In dit restaurant komen 30 zorgvragers van de stichting Philadelphia te werken, waarvan 10 personen permanent op Stadszicht komen te wonen. Er worden voor hen daar dan ook 10 woningen gebouwd. Een zorgcentrum dus in een natuurmonument. Verder komen er een informatiecentrum voor bezoekers, verhuur van vergaderruimten voor 30 personen, kantoren, ontvangstruimten, werkplaatsen en wordt een nieuw kanaal gegraven voor de vaarexcursies. Het betrokken gebied heeft grote ecologische potentie vooral omdat het een kwelgebied is. Natuurmonumenten onderkent dit ook en heeft plannen voor natuurontwikkeling daar met het accent op de unieke flora zoals zij zeggen. “De natuurwaarde gaat 1000 keer vooruit” aldus Natuurmonumenten. Een dergelijk gebied heeft naar onze mening dan dus ook potentie voor vele kritische vogelsoorten en is het zaak de rust in de omgeving te bewaren omdat het onderdeel vormt van de dynamiek van het gehele natuurmonument. Vergelijkbaar (of beter) wat dit betreft met de Hilversumse Bovenmeent. Stel je in de Bovenmeent eens zo’n verzameling van activiteiten inclusief theehuis en al het daaruit voortkomende autoverkeer voor! Autoverkeer waarvan de intensiteit nota bene nog steeds niet deugdelijk is onderzocht. Maar niet alleen voor de natuur is de schaal van dit Natuurmonumenten plan een slecht idee. Ook de bezoekers en de bewoners van de aangrenzende Naarder woonwijken zullen de rust en landelijkheid van dit gebied node gaan missen. Om nog niet te spreken van precedentwerking. Politieke partijen spreken al de wens uit in de bufferzone een school te realiseren omdat het gebied toch “ontsloten wordt voor verkeer”. Agrariërs kondigen reeds acties aan: “Zij wel bouwen en wij niet” discussies. Het bestuur van de Vogelwerkgroep Het Gooi e.o. is daarom van mening dat verhuizen van de Visserij een goede zaak is, maar de vele, massaal autoverkeer aantrekkende, activiteiten te Stadszicht binnen de grenzen van het natuurmonument een brug te ver is. Lees in het bijgaande krantenartikel onze uitgebreide kritiek op het plan en het vervolg van onze pogingen Natuurmonumenten op andere gedachten te brengen.

 

 

Hieronder kunt u het artikel lezen dat op 12 juni 2007 in de Gooi en Eemlander is verschenen over dit onderwerp.

 

Dit nieuwsitem is opgesteld door Rob Kloosterman, coordinator van de subgroep natuurbescherming van de Vogelwerkgroep het Gooi en Omstreken.