Heel Nederland is opgedeeld in 5x5 kilometerblokken die in het kader van de nieuwe Vogelatlas van SOVON worden onderzocht op het voorkomen van vogels. Ons werkgebied kent 10 van deze blokken die voor het merendeel door onze eigen leden zijn of worden geïnventariseerd. Op 5 april tellen Valentina Vodušek, Peter Jansen en Dirk Prop in blok 25-58 aan de noordzijde van het Naardermeer. Lees hieronder het verslag.

Andere mensen zijn er nog niet als we op deze windstille ochtend langs Stadszigt lopen. Een groepje reeën holt voor ons uit in de mistige ochtendslierten.

Om te zorgen dat de verzamelde gegevens vergelijkbaar zijn heeft SOVON standaard richtlijnen opgesteld voor de tellers. Zo is het is de bedoeling dat je in 8 van de 25 kilometerblokken gedurende 1 uur alle soorten noteert. Algemene soorten check je af, terwijl je van de zeldzamere soorten ook het waargenomen aantal moet noteren.

Wij starten zo’n uurtelling op de Muggenbult vanwaar je een ruim uitzicht hebt op de Grote Plas. Nog niet alle soorten zijn uit Afrika teruggekeerd, maar er wordt om ons heen toch volop gezongen. De Tjiftjaf voert de boventoon maar ook Rietzanger en Snor zijn aanwezig. En, nadat het geluid van een voorbijrazende Sprinter is verstomd, horen we daar ook niet het geluid van een naaimachine? Inderdaad, ook de Sprinkhaanzanger is al weer aanwezig.

We lopen verder naar de eendenkooi waar we in het kader van deze inventarisatie toestemming hebben gekregen van Natuurmonumenten om deze te betreden. Een Havik vliegt luid roepend in de buurt van zijn nest dat vlakbij de kooikersplas is gebouwd. Dat zou ondenkbaar zijn geweest in de tijd dat de eendenkooi nog in bedrijf was. Boven het pad treffen we ook een ander groot nest aan van ruim een meter doorsnede dat laag in een berk is gefabriceerd. Het lijkt van een Eekhoorn, maar die zitten toch niet in moerasbossen? Wie meer van dit nest weet mag me mailen (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.).

De bewoonster van het boerderijtje bij de ingang van de eendenkooi is erg vriendelijk en biedt ons koffie aan, maar we moeten verder omdat we nog een tweede kilometerblok willen tellen. We lopen verder langs het voetpad met elzenbroekbos ter linkerzijde en weiden aan de andere kant. Hier valt op dat de weidvogels nagenoeg zijn verdwenen. Een enkele Kievit buitelt eventjes zonder er zelf echt in te geloven. Voor de weidvogels zullen we naar de Eempolders af moeten reizen. Des te leuker is het ter linker zijde van ons waar openingen in de broekbossen soms uitzicht geven op het meer.

Als we op een van deze uitzichtpunten onze telescoop opstellen krijgen we tot onze verbazing meerdere purperreigers in beeld in een smalle rietzoom midden in de plas. Ze zijn nog maar enkele dagen terug uit Afrika, maar nu al heeft een paar reigers een volledig nest gebouwd. Ze zijn druk doende om het nest met rietstengels verder op te hogen. Er zullen niet veel atlasbloktellers in Nederland zijn die nestelende purperreigers in hun km-blok kunnen melden. Het is geen toeval dat de reigers de zone midden in de plas verkiezen. In het recente verleden is het voorgekomen dat nesten langs de oever zijn verstoord door een Vos die eieren of kuikens van de purperreiger opeet. Op een afstand van bijna 100 meter van de oever lijken deze reigers een veilige keuze gemaakt te hebben.

We lopen door tot aan voormalig gemaal de Machine. Merkwaardig genoeg voegt zich hier een kat bij ons, die blijkbaar niet in de gaten heeft dat wij, vogelaars, een natuurlijke afkeer van katten hebben, maar voordat Peter en ik dit aan de kat kenbaar hebben kunnen maken, geeft Valentina, die op dit punt een stuk diervriendelijker is, de kat een aai over zijn kop. De kat zal ons hierna gedurende de terugweg op de voet blijven volgen. Een curieus moment doet zich nog voor als we naast het pad in het berkenbos drie muizen over een stammetje tussen de bladeren zien lopen. De kat kijkt een beetje verbaasd onze kant op en besluit de muizen met rust te laten. Doet hij het voor ons of is het gewoon een slome kat? Hoe dan ook hij loopt rustig nog 2 kilometer met ons mee om zich vervolgens aan te sluiten bij ons twee tegemoetkomende wandelaars. Goede kat!

Bij Stadszigt teruggekeerd is het buffet inmiddels geopend. We bestellen koffie en gebak en bespreken de waarnemingen die we op deze ochtend hebben gedaan. Voor wie denkt dat het inventariseren alleen maar vroeg opstaan en afzien is, is onderstaande foto bedoeld.

Nog niet alle blokken van de Vogelatlas zijn binnen ons werkgebied geteld. Er zijn er nog drie vacant zoals hier is te zien. Wij vragen aan alle leden met voldoende vogelkennis en tijd om een van deze blokken te claimen voor 2013/14. Het is heel geschikt om het samen met anderen op te pakken, het hoeft je dan maar een paar dagen per maand te kosten. Het is een mooie gelegenheid om je naaste omgeving beter te leren kennen en het is bovendien zeer nuttig omdat dankzij dit project de grote veranderingen van de vogelpopulaties in ons land worden vastgelegd.

Dirk Prop