Vroeg opstaan kán leuk zijn. Wat minder in de wintermaanden, donker, koud, maar zelfs dan kan het als je eenmaal op pad bent, mooie momenten opleveren. Neem nou afgelopen zaterdag 9 januari. Toen velen nog op één oor lagen waren de ondergetekenden op weg naar drie telpunten rond het Naardermeer om er achter te komen waar al die ganzen die je overdag in de graslanden in Het Gooi en omstreken ziet “grazen” nu eigenlijk de nacht doorbrengen. Want ook al liggen ze dan niet op één oor maar steken ze de snavel tussen de veren, ganzen zijn net als mensen: ze hebben behoefte aan een flinke nachtrust. En dan natuurlijk op een rustige en vooral veilige plek. Dus op het water of op ondiepere plekken omringd door water.
Tegen de avond zoeken ze zo’n slaapplaats op en in de ochtend gaan ze weer richting de foerageergebieden. Dat gebeurt eigenlijk altijd rond het krieken van de dag, meestal net voor zonsopgang als het wat lichter begint te worden. Bij onraad kan het gebeuren dat ze binnen luttele ogenblikken massaal met veel kabaal op de wieken gaan.
Maar zover kwam het niet deze zaterdag. We stonden alle vier even voor het begon te schemeren op onze telplekken. Rien en Nel telden vanaf de Muggenbult, in de buurt van het bezoekerscentrum Stadszicht van Natuurmonumenten. Rob had zich deze keer bij het Visserijpad in de Nieuwe Keverdijkse Polder ten westen van het meer, opgesteld. En Juun aan de zuidkant bij de welbekende Bovenmeent. Om met die laatste plek te beginnen: dit is vermoedelijk al jaren vaste slaapplek voor een vrij constante groep van kol- en brandganzen. Toch was het deze keer lastig tellen omdat er al vrij snel na achten een grote groep van zeker duizend, vooral kolganzen van over het Naardermeer onder het kenmerkende hoge kjuu-kjuu-kjuu kwam aanvliegen. Een groep waaruit zich al gauw groepen van tientallen ganzen afsplitsten. Die zich, na een paar rondjes gevlogen te hebben, voor een deel voegden bij de Bovenmeent-ganzen of elders op het water in de omtrek neerstreken. Op een bepaald moment zag je overal groepjes, een warboel. De grote massa vloog door naar het oosten waarschijnlijk naar de weilanden rond Hilversumse Meent, ’s-Graveland of verder. De achterblijvende ganzen op de slaapplek konden pas goed geteld worden toen ze het na een minuut of 10 ook voor gezien hielden en met de nieuwkomers op de vleugels gingen om een ontbijtplek te zoeken. Het bleek hier –na aftrek van de uit het Naardermeer afkomstige ganzen- om zo’n 350 brandganzen, 50 grauwe ganzen en minimaal 1000 kollen te gaan.
De grote groep die van over het Naardermeer kwam aanvliegen moet dezelfde zijn geweest die Rien en Nel op precies deze tijd westelijk van hún telplek over het Naardermeer zagen langstrekken. Maar waar kwam die groep nou precies vandaan. Ook Rob zag iets later een groep van 1000 kolganzen uit het Naardermeer bij de spoorbaan komen, maar het blijft onduidelijk of dat om dezelfde groep ging want tegen die tijd vlogen er zoveel kleinere groepen rond dat nauwelijks te zien was waar ze allemaal vandaan kwamen. Wel nam Rob nog zo 4000 kolganzen waar, die vanaf hun slaapplaats in de Keverdijkse polder naar het westen trokken.
Maar al blijven er nog wat vragen over hoe het nu precies zit, door elke winter twee keer een slaapplaatstelling te houden krijgen we elke keer wat meer zicht op de hoeveelheden en de trekbewegingen van de op en rond het Naardermeer slapende ganzen. De aantallen worden elke keer aan SOVON doorgegeven wat hen mogelijk in staat stelt t.z.t. wat scherpere conclusies te trekken.
Wij als tellers staan er graag een paar keer in de winter vroeg voor op. Mooi voor de wetenschap maar we doen het natuurlijk ook voor de beleving van de natuur op dat bijzondere tijdstip. Met als resultaat veel, héél veel ganzen maar ook andere soorten zoals deze keer : 2 grote zaagbekken, 3 zilverreigers, 10 aalscholvers en een roffelende specht (Rien en Nel), twee wilde zwanen, 12 grote zilverreigers en een blauwe kiek (Rob) en een waterral plus veel felgekleurde trainingspakken en racefietsen ....(Juun). Al met al: weer genoten!
Rien Rense, Nel Huese, Rob Baars, Juun de Boer
Kaart: Thomas Schlijper
Foto's: Hugo Weenen