Waternet organiseert jaarlijks een excursie voor de vrijwilligers van de Amsterdamse Waterleiding duinen en Loenderveen. Ook wij, inventariseerders van de broedvogels in Loenderveen, zijn uitgenodigd. Het thema is elk jaar anders, ditmaal de wisenten in het Kraansvlak. Dit gebied ligt in de Zuid-Kennemerduinen en is in beheer bij de ‘concurrent’ PWN (‘Waterleidingbedrijf Noord-Holland’).

Ik carpool met Rob van Veen uit Kortenhoef. Het is druk onderweg, maar er zijn ook mooie plaatjes te zien zoals een landende 747 tegen het decor van een reusachtige regenboog. Op de vertrekplaats hebben zich al een 25-tal mensen verzameld. De boswachter van PWN stelt zich voor en vertelt over de wisenten. Ze zijn tien jaar geleden in het gebied uitgezet. Ook goed om te weten dat de Russen door de jacht hebben bijgedragen aan het uitroeien van de dieren, maar, eerlijk is eerlijk, de soort ook voor volledig uitsterven hebben weten te behoeden. De Russische tsaren gaven op staatsbezoeken graag een paar wisenten cadeau en deze dieren vermeerderden zich in de plaatselijke dierentuinen. Dus toen in de vorige eeuw de laatste in het wilde levende wisent in Polen was doodgeschoten, was het mogelijk om een gericht fokprogramma te starten. De gefokte dieren zijn uitgezet in natuurgebieden, waar ze zich verder hebben voortgeplant en inmiddels lopen er in Europa weer zo’n 4.000 dieren in het wild rond waarvan 13 in het Kraansvlak.
Zoals bekend heeft Waternet grote kuddes Damherten rondlopen in haar eigen gebied, de Amterdamse Waterleidingduinen. De aantallen zijn echter de pan uit gerezen ten koste van de biodiversiteit en de herten worden daarom afgeschoten door professionele jagers. Bij PWN in het Kraansvlak, is de emotie rond de grote grazers geheel anders. De wisenten worden gekoesterd en natuurbeheerders elders in het land staan te springen om nakomelingen over te nemen. Inmiddels zijn er al een tiental overgeplaatst.

Vanaf de parkeerplaats lopen we in het voor het publiek gesloten gebied. De boswachter geeft aan dat de wisenten niet ver weg zitten. Hij kan dit weten door zijn jarenlange bestudering van deze dieren, veronderstellen we, maar het blijkt dat de dieren in het kader van onderzoek zijn uitgerust met GPS zenders zodat hij de locatie van de dieren op internet kan volgen. Wel zo handig.
Langsvliegende sijzen, mezen, zanglijsters en havik krijgen nauwelijks aandacht want we zijn hier vandaag voor groot wild. Als snel doemen de eerste runderen op.

Het is een pittoresk plaatje maar ook deze dieren laten we links liggen want het zijn maar Schotse Hooglanders. Geheel in tegenstelling tot hun woeste uiterlijk maken  deze dieren altijd een bedaarde, ja zelfs bijna gedrogeerde, indruk. Eenvoudig dus om snel een foto te maken; mochten we verder niets waarnemen, dan kan ik thuis in elk geval een plaatje van een stoer ogend rund laten zien. Dit zal ik echter niet nodig hebben, want achter het volgende duin treffen we een groep echte wisenten aan. Vanaf de duintop houdt de alfa stier ons nauwlettend in de gaten, maar voor de rest blijven de dieren vrij rustig grazen in de helmvegetatie.

Bij dit tafereel besef je opnieuw hoe ernstig het was geweest als deze dieren waren uitgestorven, zoals zo veel andere grote zoogdiersoorten die door de mens vanwege hun eetbaarheid volledig zijn uitgeroeid.

We maken een omtrekkende beweging en krijgen zo nog beter zicht op de kudde die uit 9 dieren bestaat. Zo nu en dan trekt een dier een kort sprintje maar ze maken geen agressieve indruk.

Waar wel een grote dreiging van uitgaat is de wolkenlucht in het westen boven de Noordzee die verontrustend donker begint te kleuren. We maken rechtsomkeert en trekken door de duinen richting parkeerplaats.
Het fijne van zo’n groep vrijwilligers is dat er specialisten onder zijn en zo word ik al struinend gewezen op twee fraaie, mij onbekende paddestoeltjes: het Zandputje en de Zandtulp. Het zijn gemakkelijk te onthouden soorten, want ze beelden precies uit waar ze naar zijn genoemd.
Maar de tijd om verder te praten over putjes en tulpen ontbreekt, want de meest intense natuurbeleving van de dag staat op stapel. Er breekt namelijk een regenbui met windstoten los van een ongekende intensiteit. Parapluies, regenpakken en bergschoenen zijn nutteloos bij dit geweld zodat iedereen tot op de draad nat is, als we de parkeerplaats weer bereiken.

 

 

 

Enkele deelnemers druipen doorweekt af. Jammer voor ze, want ze missen zo de gastvrije, royale lunch in het bezoekerscentrum, ter afsluiting van deze zeer geslaagde en goed georganiseerde excursie. We bedanken de organisatie en we zullen met extra waardering het water van Waternet drinken.
En van PWN.

 

Tekst: Dirk Prop

 Foto's: Dirk Prop, Rob van Veen en Wim Hoogewerf 

Verslagen van eerdere excursies zijn hier te lezen:

6 oktober 2012: Excursie Waternet

17 oktober 2015: Excursie Waternet